رفت و برگشتي:
امروزه كمپرسورهاي مورد استفاده در جايگاه هاي سوخت گيري گاز طبيعي فشرده از نوع رفت و برگشتي مي باشند. اين نوع كمپرسورها به كمپرسورهاي سيلندر – پيستوني نيز معروف اند كه از نظر شكل ظاهري و برخي اجزاي مكانيكي تا حد زيادي شبيه موتورهاي احتراق داخلي هستند، اما تفاوت هاي زيادي بين يك موتور احتراق داخلي و يك كمپرسور وجود دارد.
در كمپرسور رفت و برگشتي توان ناشي از موتور الكتريكي، توربين و يا يك موتور احتراق داخلي باعث دوران ميل لنگ شده و حركت دوراني ميل لنگ با تبديل به حركت رفت و برگشتي پيستون ها در سيلندرها شرايط مكش و تراكم گاز را فراهم مي كند.
مزايا :
1) امكان ساخت آن به صورت تك مرحله اي و يا چند مرحله اي در يك پوسته ي واحد وجود دارد.
2) توانايي ساخت يك پارچه ي آن با يك موتور احتراق داخلي ( بنزيني يا ديزل ) در يك پوستة واحد، كه به مدل Integral معروف است، وجود دارد. در اين طرح يك يا چند سيلندر از مجموعه به كمپرسور و يك يا چند سيلندر به موتور اختصاص مي يابد.
3) در اين كمپرسورها قابليت كنترل ظرفيت بسيار خوب بوده و بازده بالايي دارند.
4) جهت مواردي كه به هد بالا و دبي نسبتاً كمي نياز مي باشد مناسب هستند.
5) اكثر تعميركاران و تكنسين هاي تأسيسات با ساختمان، نحوة كار و تعميرات اين نوع كمپرسورها آشنايي دارند.
6) از آن جا كه سرعت دوراني اين نوع كمپرسورها اغلب بين 500 تا 2000 دور در دقيقه است، براي به دوران درآوردن آن ها مي توان از موتورهاي الكتريكي مستقيماً استفاده كرد .
معايب :
1) حجم و هزينه تعميرات اين كمپرسورها به واسطه تعداد زياد قطعات متحرك مكانيكي، نسبتاً بالاست.
2) سطح نوسانات و ارتعاشات در اين كمپرسورها بالاست.
كمپرسورهاي رفت و برگشتي را مي توان به صورت زير نيز دسته بندي نمود:
الف- از لحاظ تعداد عملكرد :
اين نوع كمپرسورها را مي توان به دو صورت يك عمله و دو عمله تقسيم بندي نمود. در كمپرسورهاي يك عمله، تراكم در يك طرف پيستون و در هر دور ميل لنگ يك بار، ولي در كمپرسورهاي دو عمله، تراكم در هر دو طرف پيستون و در هر دور ميل لنگ دو بار انجام مي شود .
ب- از لحاظ موقعيت محركه و كمپرسور :
مي توان كمپرسورهاي رفت و برگشتي را از لحاظ محل قرارگيري محركة كمپرسور به سه دستة كمپرسور باز، بسته و نيمه بسته تقسيم بندي نمود. در كمپرسورهاي باز جزء محرك كاملاً بيرون از پوسته ي كمپرسور قرار گرفته و انتقال قدرت توسط كوپلينگ و يا تسمه و يا پولي صورت مي گيرد. در كمپرسور نيمه بسته اگرچه كمپرسور و موتور در يك پوستة مشترك قرار مي گيرند، ولي امكان دسترسي به آن ها جهت تعميرات وجود دارد.
در كمپرسور بسته، موتور و كمپرسور درون يك پوسته ي مشترك قرار مي گيرند و هيچ گونه امكان دسترسي به آن ها نيست و به همين علت اين كمپرسورها غير قابل تعمير هستند مانند كمپرسورهاي يخچال هاي خانگي. اجزاي عمده كمپرسورهاي رفت و برگشتي سيلندر، پيستون، شاتون، ميل لنگ و سوپاپ هستند.
دريچه ها:
دريچه ها تأثير عمده اي در عواملي كه در بازده حجمي و بازده كمپرسور نقش دارند، دارا مي باشند. شايد بتوان گفت كه طراحي دريچه ها، چگونگي طراحي كل كمپرسور را مشخص مي سازد. اتلاف اصطكاك بر اثر جريان گاز از دريچه هاي كمپرسور و مجاري آن ها تابعي از سرعت گاز است. با افزايش سرعت گاز، اين هدرروي هاي اصطكاك نيز افزايش مي يابد. براي به حداقل رسانيدن هدرروي هاي فشار، طراحي دريچه بايد طوري صورت بگيرد كه داراي بزرگترين سطح محدوده براي باز شدن با حداقل ممكن نيرو باشد. همچنين دريچه ها بايد به گونه اي قرار بگيرند كه جريان به صورت مستقيم از دريچه هاي كمپرسور برقرار باشد. ميزان باز شدن دريچه ها بايستي در هر حالتي آن قدر كافي باشد كه سرعت گاز در حداكثر باقي بماند. منظور از حداكثر سرعت گاز مجاز، سرعتي است كه پس از رسيدن به آن، افزايش هدرروي هاي فشار باعث تعديل در بازده حجمي كمپرسور و افزايش در قدرت مورد نياز آن شود.
تنظيم ميزان باز شدن دريچه ها بر اساس اندازه معيني است كه در طراحي صورت گرفته است. اگر اين فاصله زياد شود كمپرسور به سر و صدا مي افتد و چنان چه اين فاصله كاهش يابد، گاز كافي وارد سيلندر نشده و گاز خروجي نيز به اندازه كافي خارج نمي شود و در نتيجه عملكرد كمپرسور كاهش مي يابد.
از آن جا كه دريچه ورودي در دماي پايين كار مي كند كمتر دچار مشكل مي گردد. دريچه خروجي به دليل كار در دماي زياد، مي بايستي دقيقاً تنظيم و آب بندي شود تا در فشار زياد دچار نشتي و اشكالات ديگر نشود. طراحي دريچه هاي ورودي و خروجي بايد به گونه اي باشد كه داراي افت فشار كم و عمر طولاني باشند.
سه دسته عمده از دريچه هاي كمپرسورها، دريچه هاي صفحه اي حلقوي، دريچه هاي ماسوره اي و دريچه هاي پوپت مي باشند. دريچه هاي صفحه اي حلقوي از صفحه حلقوي، نشيمنگاه سوپاپ، فنرهاي دريچه و نگهدارنده هاي دريچه تشكيل شده است. نگهدارنده دريچه بالا رفتن، دريچه را محدود مي كند و صفحه حلقوي به وسيله فنرهاي دريچه به نشيمنگاه دريچه محكم مي شود. اين نوع دريچه ها هم به عنوان دريچه خروجي و هم به عنوان دريچه ورودي در كمپرسورهاي داراي سرعت زياد و سرعت كم به كار مي روند.