چشم انداز مضاعف از موارد اقتصادي

در بخش هاي عمده جامعه جهاني انرژي، بوضوح نگراني اي دال براينكه استفاده از انرژي هاي تحديدپذير بطور قابل توجهي گران تر از استفاده از انرژي هاي سوخت هاي فسيلي است، وجود دارد. گزارشات و رسالات متعددي در مورد اقتصادي بودن نسبي تجديدپزيرها در طول دو دهه گذشته به چاپ رسيده است و نظرات بسياري در زمينه عملي و نظري اين انرژي ها ابراز شده است. يك آناليز ساده و كامل در پاسخ به اين پرسش كه آيا تجديدپذيرها مي توانند از نظر اقتصادي با سوختهاي معمولي رقابت كنند، وجود ندارد. در اين كتاب سعي نخواهد شد كه پاسخ مستقيم و ساده اي براي اين پرسش تهيه شود بلكه موضوعاتي را كه در وضعيت هاي مختلف در نتيجه گيري تاثير دارند بطور برجسته مشخص مي نمايد.
چندين عنصر مهم در آناليز اقتصادي گزينه هاي مختلف انرژي وجود دارند. اول، سرمايه گذاري كل كه شامل تسهيلات توليد، زمين،‌ انتقال و موضوعات مالي مي شود تعيين مي گردند و اين سرمايه گذاري بطور نوعي براي تجديدپذيرها بيش از سوخت هاي فسيلي است. سپس هزينه كل بهره برداري و نگهداري از تسهيلات توليد انرژي كه شامل عمليات تصفيه و مصرف زائدات توليد نيز مي شود، مي بايستي مورد بررسي قرار گيرد. هزينه سوخت كه به برخي از سوختها اتلاق مي شود مي بايست هزينه هاي حمل و نقل به محل تسهيلات توليد انرژي و پيش بيني افزايش قيمت در آينده نيز دربر داشته باشد. اما بحث برانگيزترين بخش اثرات خارجي ساخت و بهره برداري از تسهيلات توليد انرژي است. بررسي مختصري از درجات آزادي چنين تجزيه و تحليل نشان مي دهد كه پاسخ را مي توان آنچنان دستكاري كرد تا نتيجه مورد علاقه تحليل گر بدست آيد. مطالعات پيچيده اي بوسيله توليد كنندگان برق مصرفي براي چنين مواردي انجام شده اند و نتايج بدست آمده بطور قابل توجهي از يك ناحيه به ناحيه ديگر تغيير مي كنند.
با استفاده از چند تجربه، بهتر از يك آناليز ((‌ميانگين)) مي توان نظري به فرصت هاي آتي براي تجديدپذيرها انداخت. دليلي كه مي توان براي اين گفتار آورد اين است كه يك آناليز ميانگين نمي تواند استفاده جاري از تجديدپذيرها را تعريف كند زيرا كه استفاده از تجديدپذيرها در حال حاضر بيشتر به شرايط محلي آنهم در حاشيه بازار انرژي، و نه به ميانگين هاي عمومي اي از فاكتورهاي بازار بستگي دارد، فاكتور ديگر آنكه بازارهاي معمول جهاني از تغييرات قابل ملاحظه اي برخوردار هستند. هزينه انرژي حتي براي انرژي هاي فسيلي در كشورهاي مختلف جهان تغييرات زيادي دارد اين هزينه عمدتا بستگي به سياست هاي دولت ها و هزينه حمل و نقل/يا توزيع دارد. موقعيت هاي زير را بررسي فرمائيد.

1. برق متصل به شبكه در يك كشور صنعتي
2. تامين مستقيم انرژي حرارتي در يك تسهيلات صنعتي
3. برق رساني روستائي در يك كشور در حال توسعه با يك ديزل – ژنراتور مستقل در مقايسه با توليد و ذخيره با استفاده از انرژي هاي تجديدپذير مستقل
4. بهره برداري مستقيم حرارتي در روستاها و در مقياس كوچك با تجديدپذيرها يا منبع سوخت فسيلي
ممكن است چنين بنظر آيد كه موقعيت هاي بالا بر مبناي مقياس ساده تا خيلي پيچيده بمنظور بررسي اقتصادي تجديدپذيرها و اقتصادي بودن انرژي معمول جهاني درجه بندي شده باشند، اما بحث هزينه هاي خارجي هر يك از موقعيت هاي بالا را پيچيده مي سازد. اين هزينه هاي خارجي شامل اثرات زيست محيطي ( بطور مثال زيان وارده به جنگل ها و سلامت انساني )، اثرات مشتقه اقتصادي ( بطور مثال تحقيقات با كمك بخش عمومي و زير بناي موجود ) و يارانه مي شوند. ديدگاه هاي اقتصادي كه براي چنين بررسي هائي بكار مي آيند شامل بهره گيري از قيمت گذاري بازار، هزينه جايگزيني يا بازسازي، اثرات غير مستقيم يا مشتقه بازار يا مطالعات بخش عمومي، مي شوند. اين اثرات بطور ذاتي از درجه قابل توجهي بر روي مقايسه سيستم هاي انرژي با يكديگر دارند. مقررات دولت هاي محلي بخصوص در كشورهاي در حال توسعه بطور فزآينده ارقام اختياري را براي چنين فاكتورهاي خارجي در فرآيندهاي تصميم گيري در باره انرژي، تحميل مي نمايند.
حتي بدون بررسي هزينه هاي بلند مدت براي توليد انرژي بوسيله باد و سوخت فسيلي براي نواحي ساحلي در تعدادي از كشورهاي درحال توسعه انجام گرفته است. براي مثال، نتايج بدست آمده نشان مي دهند كه استفاده از انرژي باد در كشورهائي مانند روماني و شيلي بطور بالقوه اقتصادي است ولي براي كلمبيا و كنيا چنين نيست. امروزه، بطور كلي انرژي باد در بيشتر نواحي ساحلي قابل رقابت است و تا سال 2005 تحت نظام سناريوي ED وضعيت بهتر خواهد شد و تقريبا در تمام نواحي قابل رقابت خواهد بود.
مقايسه هاي انجام گرفته بين نيروگاههاي حرارتي خورشيدي با نيروگاههاي سوخت فسيلي نشان مي دهد كه توسعه بيشتر در تكنولوژي خورشيدي و توليد در حجم بالاتر، به انرژي خورشيدي اجازه خواهد دادكه از سال 2000 به بعد با نيروگاههاي پيك و از سال 2020 در طيف وسيعي به رقابت بپردازد. با استفاده از سياست هايي بمنظور تسريع توسعه و بهره برداري انرژي خورشيدي، كسب اين موقعيت قابل رقابت ممكن است كه حتي تا 15 سال زودتر اتفاق بيفتد.
يك مقايسه مشخص بين يك نيروگاه بيوماس گازي Mwe 25 كه از يك سيكل تركيبي استفاده مي نمايد و توسعه يك نيروگاه آبي بزرگ متصل به شبكه انتقال نيرو كه در برزيل انجام گرفته است نشان مي دهد كه نيروگاه بيوماس مي تواند رقابت نمايد. يك پروژه آزمايشي كه از حمايت 30 ميليون دلاري تسهيلات محيط زيست جهاني برخوردار است براي راه اندازي در سال 1997 برنامه ريزي شده است و سوخت آن از يك درختستان اوكاليپتوس تامين خواهد شد.
يك نيروگاه بيوماس گازي براي يك دهكده 200 نفري درهندوستان كه شبكه انتقال نيرو فاصله داشته ، نصب گرديده است تا سوخت فسيلي ژنراتور ديزلي دهكده كه انرژي روشنائي، پمپاژ آب و دستگاههاي آسياب را تامين مي نمود جايگزين شود. سرمايه گذاري انجام شده كمتر از سرمايه گذاري لازم براي گسترش شبكه انتقال بوده و نتيجه آن يك منبع تامين نيروي قابل اطمينان تر و با كيفيت و پيوسته تر بوده است. يك آناليز انجام گرفته در مورد انتقال نفت نشان مي دهد كه برگشت اين سرمايه گذاري 10 سال خواهد بود كه همراه با افزايش تقاضا براي الكتريسيته در دهكده اين مدت كاهش خواهد يافت. از نيروي كار تعاوني روستائيان براي كاشت و برداشت بيوماس در زمين هاي حاشيه اي استفاده شده است و فشار اقتصادي حاصل از خريد نفت نيز كاهش يافته است.
تجزيه و تحليل هاي جداگانه اي نيز در كاليفرنيا و آفريقاي جنوبي براي توجيه اقتصادي جايگزيني گسترش شبكه انتقال نيرو بوسيله سيستم هاي فتوولتائي مستقل انجام گرفته است. نتايج بستگي به هزينه كارگرهاي محلي، فاصله تا شبكه انتقال نيرو واندازه بارپيك دارد. در كاليفرنيا نتايج بدست آمده نشان مي دهد كه براي كي خانه و يك خانواده سيستم PV براي فاصله بيش از نيم كيلومتر تا شبكه اقتصادي تر خواهد بود و براي آ‍فريقاي جنوبي فاصله اقتصادي در حدود 1 كيلومتر در مورد يك دهكده كوچك و در مورد يك دهكده بزرگ اندكي بيشتر خواهد بود.
اگر چه كه براي انرژي هاي تجديدپذير محدوديت هاي زيادي وجود دارند، كه براي رسيدن به سهم بالقوه بلند مدت اين انرژي ها در مصرف جهاني انرژي لازم است كه اين محدوديت ها رفع شونداما، احتمالا سرمايه و منبع تامين آن قابل بحث بمنظور توليد و نفوذ پيش بيني شده تجديدپذيرها تحت نظام هر دو سناريو نسبتا آسان است و اين سرمايه ها زياد هستند. هزينه ها شامل مخارج تحقيقات و معادل هزينه هاي سوخت براي عمر مفيد سيستم مي باشد كه قسمتي از هر پرداخت اوليه را براي برخي از تجديدپذيرها تشكيل مي دهد. جدول 4-1 سرمايه گذاري مورد نياز براي پشتيباني از دو سناريوي CP,ED را خلاصه كرده است. سهميه اي نيز براي انتقال در مورد آن منابعي كه در فاصله با مصرف كنندگان قرار دارند منظور شده است.